استان شدن کاشان در گرو ائتلاف همگانی
استان شدن کاشان در گرو ائتلاف همگانی
برای معرفی کهن سرزمینی چون کاشان به یقین ،آوردن گواهی چون سیلک – بعنوان نخستین خواستگاه مدنیت در جهان- کفایت کند.سرزمینی بازمانده از دوران هفت هزار ساله ، مهد علم ،ادب و هنر ، دیار دانشمندان ،فیلسوفان ،عارفان ، شاعران و مفاخر جهان اسلام و گنیجنه ای از صنعت و هنر وآثار تاریخی بی نظیری که با دیدنش بی گمان تورا به شگفت می آورد..
کاشان، از جمله شهرستان های کشور است که در همه دوران ها بی تاثیر از حوادث و رخدادهای روزگارش نبوده و همواره توانسته نامی اثر گذار در تاریخ ایران زمین از خود به جای بگذارد. کاشان بعد از شهرستان اصفهان بزرگترین و پردرآمد ترین شهرستان این استان است و شهرهایی چون ؛ قمصر – نیاسر – برزک – مشکات و جوشقان و کامو را در مجموعه خود دارد و به گواهی اسناد و مدارک موجود در بسیاری از شاخص های توسعه یافتگی با بسیاری از استان های کشور برابری می کند و یا برتر است .و این امر تا حدی است که در بیشتر وازرتخانه ها ،شهرستان کاشان را با نام استان کاشان خطاب می کنند.
استان شدن کاشان همواره موضوعی بوده که نه تنها خواسته مردمان این دیار بوده بلکه قابلیت های این شهرستان ، شایستگی استان شدن را در خود داشته و چنانچه به تاریخ و گذشته این سرزمین برگردیم می بینیم که این خواسته ، نه تنها زیاده خواهی نیست که حقی مسلم برای کاشان و مردمان این دیاراست.تا آنجا که مردم این شهرستان درآخرین آیین استقبال از رییس جمهوری در میدان جهاد این شهر یکپارچه شعار استان شدن کاشان را سر می دادند وبا امضای طوماری از رییس دولت می خواستند که خواسته اشان را محقق نماید.
کاشان درتاریخچه قانون تقسیمات کشوری
مهندس سیف اله امینیان که سالیان متمادی مدیر میراث فرهنگی کاشان و مدیر کل این سازمان در استان اصفهان و مشاور رییس سازمان میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری را در کارنامه کاری خود داردبهترین گزینه برای گفتگو درباب تاریخچه استان شدن کاشان است. وی به همشهری می گوید: تا قبل از حکومت پهلوی – بعد از مشروطیت- قانون مدون و منظمی درباره تقسیمات کشوری نبوده و ایران در دوره قاجار دارای چند ایالت و ولایت بوده است.وی افزود: یکی از دیپلمات های آن دوره که مقیم ایران بود در کتاب خاطراتش درباره ایران ، شهرهای مهم ایران را نام برده که به معنای امروز ی عنوان مرکز استانی داشته اند. تعداد 22 شهر بوده است که یکی از این شهر ها کاشان بوده است . یعنی کاشان همواره یکی از شهرهای مهم بوده است .
وی در توضیح بیشتر این موضوع افزود: در گذشته وقتی برای شهرهای مهم حاکمی منصوب می شد حکم او را شخص شاه امضا می کرده است. و برای شهرهای کوچک حاکم از طرف حاکم منطقه منصوب می شده که البته اسمشان هم حاکم نبوده بلکه به آنها نائب الحکومه می گفتند.در این میان کاشان شهری بوده که در طول تاریخ همواره حاکم داشته و حاکی که ، فرمانش را از شاه می گرفته است.
امینیان ادامه می دهد : بعد از مشروطیت ، تقسیماتی جدید در وزارت کشور تصویب شد که در سال 1316 ایران به 10 استان تقسیم و استان ها با شماره معلوم می شدند.که به ترتیب ؛ استان گیلان – مازندران به مرکزیت ساری – آذربایجان شرقی- آذربایجان غربی – کرمانشاهان - کردستان- فارس – کرمان – خراسان – اصفهان بود و استان های فعلی یزد و چهارمحال و بختیاری استان نبودند بلکه از شهرهای تابعه استان دهم یا همان استان اصفهان بودند.اما کاشان جزء استان دوم به مرکزیت ساری تا اوایل سال 37 و 38 شمسی بوده است .
بعد از مدتها تعداد استان ها به 13 استان می رسد تا اینکه در اوایل دهه 40 تهران عنوان استان گرفت و کاشان – محلات – قم – ساوه از شهرستان های استان تهران شدند.در سال 56-55 استانی بنام استان مرکزی به مرکزیت اراک تاسیس شد و عنوان مرکزی که قبلا به تهران گفته می شد به استان تهران تبدیل شد و عنوان استان مرکزی به استان اراک نسبت داده و کاشان از استان تهران جدا و زیر مجموعه استان اراک قرار گرفت.
امینیان در خصوص این تغییر تقسیماتی می گوید: البته خود حوزه کاشان مهمتر از اراک بود ؛ نخست از نظر تاریخی ، چرا که شهر اراک حدود210 تا 220 سال است که ایجاد شده است البته این شهر ابتدا سلطان آباد نام داشت چرا که فتحعلی شاه قاجار این شهر را پایه ریزی کرد. بعد در دوران پهلوی نام سلطان آباد داشت و چون ناحیه مرکزی ایران به نام عراق عجم نام داشت در تقسیمات عرفی نواحی مرکزی ایران مثل کاشان و قم و حتی اصفهان به ولایات و مناطق عراق عجم معروف بودند و این عراق که عربی است به فارسی تبدیل کردند و اراک شد و اسم آن را اراک گذاشتند و تا 40-30 سال پیش مردم اراک را عراق می گفتند.
وی افزود: در آن دوران کاشان تلاش کرد تا از پوشش استان مرکزی خارج شود اما دیگر امکان اتصال به استان تهران نبود و در سال 57 کاشان ازشهرستان های استان اصفهان شد.با کمی دقت می بینیم کاشان در این سال ها چند مرکز استان عوض کرده است.در حالیکه کاشان جزو شهرهایی بوده که به بیان امروزی تا اواخر قاجار استان تلقی می شده است.در مقاطعی نیز برخی حوزه های تابعه کاشان از این شهرستان جدا شد.مثلا ؛ بخش میمه از توابع کاشان بوده و در سال 1334 در قانون تقسیمات کشوری تغییراتی دادند که بخش میمه از حوزه کاشان جدا شد و جزو شهرستان اصفهان شد . در سال 1336 نطنز که از توابع کاشان بود جدا و به شهرستان های استان اصفهان پیوست. و در سال 75 شهر آران و بیدگل از کاشان جدا و به شهرستان تبدیل شد.البته زمانی دورتر نیز شهر نراق و دلیجان جز کاشان بودند .
در چنین شرایطی اگر شهرستان های جدا شده از کاشان به آن ملحق شوند یک استان بزرگ و مهم در مرکز کشور شکل می گیرد. با توجه به این نکته که استان اصفهان با داشتن بیش از 90 شهر و بیش از 22 شهرستان استانی پهناور است و می تواند به چند استان تبدیل شود.
کاشان در قاب تاریخ
شهرستان کاشان با داشتن دانشگاهها، تاسیسات و کارخانجات و جاذبه تاریخی، فرهنگی ، ارز آوری و در آمدی که به خزانه کشور واریز می کنند ونیز در خیلی از شاخص ها از بسیاری از استان های کشور سرآمد و بالاتر است لذا از این جهت استحقاق استان شدن را دارد از طرفی دیگر مردم کاشان مردمی ولایتی هستندو شاید حق کاشان در مواردی تضییع شده چرا که همواره در دوران ستمشاهی مورد بخل حکومت پهلوی بوده و در خرداد 42 از جمله شهرهایی است که با شدت و حدّت به پا خواست و در زمان رضا شاه در دوره پنجم و ششم مجلس کاشان نماینده ای بنام مرحوم سید حسن ضعیم داشت از جمله مخالفین سر سخت رضا شاه در آن دوران سید حسن مدرس بود یک روز رضا شاه به مدرس توهین می کند و با تعلیمی به مدرس ضربه می زند وسید حسن ضعیم درگیری فیزیکی با رضا شاه در حمایت از مدرس پیدا می کند و این فرد مورد بغض رضا شاه قرار می گیرد و از ایران تبعید می شود و مورد بغض رضاشاه و پهلوی دوم هم بوده است و در سال 44 که کاشان کاندیدای استان شدن می شود حتی نامی هم برای آن انتخاب کرده بودن و بخاطر وجود گلستان های گل محمدی در این منطقه نام استان گلستان پهلوی به مرکزیت کاشان نیز پیشنهاد می شود ولی بعد از اینکه شاه در فروردین 44 در کاخ مرمرتوسط رضا شمس آبادی که از اهالی کاشان بود ترور نافرجام می شود و بعد آشکار می شود که عوامل و طراحان اصلی این اتفاق اکثرا کاشانی هستند شاه دستور داد تا طرح استان شدن کاشان برای همیشه از دستور کار خارج شود و از آن پس تا زمان پیروزی انقلاب اسلامی حساسیت و نگاه قهری نسبت به کاشان اعمال می شد.
ایجاد فرمانداری ویژه درکاشان
کاشان از سال 1309 دارای فرمانداری شده است و تا قبل از انقلاب تعداد 16 فرماندار و بعد از انقلاب فرمانداری معمولی شد و تا کنون 13 فرماندار در این مجموعه مدیریت کرده اند.
در سال 87 و در زمان وزارت مرحوم دکتر کردان دوباره و بنا به ویژگی ها و دارا بودن شرایط لازم ، فرمانداری کاشان به فرمانداری ویژه تبدیل و از آن پس در کنار نام فرمانداری کلمه « ویژه » نیز قید شد تا براساس قانون جایگاه این مجموعه و بطور کلی شهرستان کاشان ارتقا یابد.اما هر چه زمان می گذرد مشاهده می کنیم که ویژه شدن فرمانداری کاشان صرفا در حد نام و نصب تابلو بر سر در فرمانداری باقی مانده و در عمل اتفاق خاصی نیفتاده و شاید بتوان گفت که فرماندار در کنار این پست سازمانی بعنوان معاون استاندار نیز محسوب می شود و ادارات این شهرستان در کنار رییس اداره بعنوان معاون مدیر کل و رییس اداره نام و عنوان گرفته اند.
تعریف فرمانداری ویژه:
فرمانداری ویژه یکی از مراکز دولتی وابسته به وزارت کشور جمهوری اسلامی ایران است که از نظر سلسله‌مراتب اداری فراتر از فرمانداری و فروتر از استانداری قرار دارد.
فرمانداری ویژه بخش عمده‌ای از اختیارات استانداری را دارد و تشکیلاتی است که از فرمانداری گسترده‌تر، توانمندتر و بزرگتر ولی از استانداری، کوچکتر و محدودتر است.
این مرکز در شهرستان‌هایی که دو شاخص از میان شاخص‌های سه‌گانه زیر را دارا باشند، تأسیس می‌شود:
یکی جمعیت شهرستان بیش از ۲۵۰٬۰۰۰ نفر و دیگری جمعیت مرکز شهرستان بیش از ۱۲۵٬۰۰۰ نفر و در نهایت مسافت بین مرکز شهرستان و مرکز استان بیش از ۱۲۵ کیلومتر باشد.
استان شدن کاشان فقط با حکم ولایی
مهندس اصغر گرانمایه پور - نماینده مردم کاشان و آران و بیدگل در مجلس شورای اسلامی - درپاسخ به این پرسش که چرا فرمانداری کاشان با گذشت چندین سال از ویژه شدنش ، هنوز از اختیارات لازم و استقلال کافی در برخی امور برخوردار نیست به خبرنگار ما می گوید : این موضوعی است که تعداد 15 نفر از نمایندگان مجلس نیز درخصوص شهر حوزه انتخابیه خود که دارای فرمانداری ویژه هست ، انتقاد دارند و از دولت و مسئولان امر در وزارت کشور پیگیر آن هستند.
وی افزود: اینکه هنوز فرمانداری ویژه کاشان فقط در حد نام و عنوان بر سر در اداره باقی مانده ، از کوتاهی های دولت محسوب می شود و اگر این موضوع مشمول مهر ورزی دولت قرار گیرد بالطبع وضعیت فرمانداری ها بهتر خواهد شد.
وی در پاسخ به این سوال که مردم سالهاست که خواهان استان شدن کاشان هستند ،آیا این امر محقق می شود یا خیر گفت: کاشان استعداد کافی و کاملی برای استان شدن دارد و ازآنجا که با مانع قانونی بنام جمعیت رو به روست ، این موضوع می تواند با جمع شدن شهرستان های اطراف از جمله ؛ آران و بیدگل – نطنز- اردستان – نایین و ....بر طرف شود.
نماینده مردم کاشان در مجلس شورای اسلامی با اشاره به شهرهایی از جمله قم که با حکم ولایی به استان تبدیل شدند گفت: کاشان نیز با توجه به پیشینه و سابقه در تشیع علوی و نیز مبارزات مردم این منطقه در دوران حکومت ستمشاهی و حضور جدی مردم در دفاع مقدس در کنار دیگر امتیازاتی چون ؛ علم ،صنعت و کشاورزی ونیز جاذبه های گردشگری ، شایسته است که با حکم ولایی این نعمت به کاشان اعطا شود.
وی در پاسخ به این سوال که در عملی شدن این خواسته برای مردم کاشان چه اقداماتی صورت گرفته است ، افزود: طی مکاتباتی با مسئولان مربوطه این موضوع پیگیری شده که البته برخی دستگاهها پاسخی مثبت داده اند و بعضی دیگر دستگاهها نسبت به پاسخ ساکت مانده اند.
روزنامه ها عامل کارشکنی
دفتر نماینده ولی فقیه و امام جمعه کاشان نیز در پاسخ به این پرسش به همشهری گفت : سی سال است که این موضوع را هیچ کسی در این شهر دنبال نکرده و حضرت آیت اله نمازی بطور جدی بدنبال استان شدن کاشان هستند .!!!
وی در ادامه از خبرنگار همشهری خواست نسبت به انعکاس این موضوع هیچ اقدامی نکنند و از چاپ چنین گزارش هایی که پیگیری های آنان را با مانع و مشکل روبه رو می کند بپرهیزند.
وی روزنامه ها را عامل کارشنی خطاب کرد و توصیه کرد با پیگیری موضوع استان شدن کاشان باعث تاخیر برای دست یافتن به این هدف نشوند.!!!
استان شدن در گرو ائتلاف همگانی
نماینده مردم نطنز ، بادرود،قمصر و جوشقان و کامو در مجلس شورای اسلامی در این خصوص استان شدن یک شهرستان می گوید: وقتی می خواهد یک استان زاده شود باید گستره جغرافیایی ، توانایی ها و نیازهای آن باید به گونه ای باشد که در فضای استانی بگنجد و اشتباهی که ما می کنیم این است که تجربه استان شدن قم بود که همه ما را به هوس انداخت.
دکتر محمد ضابطی افزود: شهر قم شاید به لحاظ امتیازات و ویژگی های لازم قانونی شرایط استان شدن را نداشت، اما بخاطر داشتن شرایط خاص سیاسی به استان تبدیل شد.
محمد ضابطی که شهرهای قمصر و جوشقان و کامو از توبع کاشان در حوزه انتخابیه خود دارد درباره کاشان چنین اظهار می دارد :کاشان صرف نظر از نفوذ سیاسی آن که از قم کمتر است دارای امتیازات ، ویژگی ها و پتانسیل هایی است که قابلیت و شایستگی استان شدن را دارد.و اگر به گفته برخی افراد که برای حل این مشکل باید منتظر حکم حکومتی باشیم به نظر من مقام معظم رهبری هم خارج از چارچوب قانون عمل نخواهند کرد .
وی راه حل منطقی برای حل این موضوع را در هم نشینی و ائتلاف بین مسئولان شهرستان های اطراف می داند و می گوید : مسئولان هر منطقه می توانند نتایج این ارتقا و نفعی که برای همه منطقه به همراه دارد را در نشست های متعدد برای مردم شهر خود تبیین و بازگو کرده تا این اتفاق عملی شود.
وی تصریح کرد خواستن به عملی شدن چنین امری باید در ابتدا بین مسئولان ارشد و نیز شورای اسلامی شهرستان و مدیران ادارات جدی شود.
نماینده مردم قمصر،نطنز ،بادرود و جوشقان و کامو در مجلس شورای اسلامی در پاسخ به سوال خبرنگار ما که چرا بعد از گذشت نزدیک به چهار سال از فرمانداری ویژه شدن کاشان متاسفانه ،فرمانداری هنوز اختیارات لازم و استقلال در اعتبارات را ندارد ،گفت: استان اصفهان با داشتن دامنه گسترده ای بنام شهر اصفهان اگر اعتبارات استانی را هم صرف کند باز هنوز کاستی دارد و بی شک هیچگاه یک استاندار حاضر نمی شودبه طور مثال بگوید ؛ یک سوم از اختیارات مرا به فلان فرماندار بدهید که دارای پست معاون استاندار است.
ضابطی خاطر نشان ساخت؛ فرماندار که در حکم معاون استاندار نیز هست و سایر روسای ادارات که در حکم معاون مدیر کل هستند باید به گونه ای عمل کنند که استاندار یا مدیر کل سایه حضور آنها را در استان پر رنگ ببینند و استاندار و مدیر کل ها وجود این افراد را در تصمیم گیری ها لازم بدانند و آنها را شرکت دهند و سپس سهم خواهی کنند.و این اتفاق بی شک گرفتنی است نه دادنی.
وی با بیان اینکه همه مدیران شهرستان برای دست یابی به اهداف خود باید در یک راستا برای توسعه شهرستان گام بردارند، افزود: یکی از دلایلی که که باعث خواهد شدن کاشان را به سمت استان شدن پیش ببرد پهناور بودن استان اصفهان است که می تواند اتفاقی که در استان خراسان رخ داد در اصفهان هم بوجود بیاید.
وی در ادامه گفت: بخش صنعت ،کشاورزی و ... در این شهرستان باید تا حدی توسعه یابد که برای پیگیری و تصمیم گیری این امور از حد استان فراتر رود واین امر به استان شدن کاشان برای پیگیری امور خود با مرکز وزارتخانه ها (تهران) کمک کند.
وی بار دیگر خاطر نشان ساخت با توجه به جایگاه شهرستان نطنز و حوادث و رخدادهای اخیر در این منطقه ، می تواند کفه ترازوی این خواسته را سنگین تر کندوچنانچه نشستی با دیگر مسئولان کاشان و شهرستان های اطراف صورت گیرد و سعی کنیم مردم را به این ائتلاف متقاعد کنیم این خواسته جمعی خواهد توانست کاشان را هرچه زودتر به هدف استان شدنش کمک کند.
کاشان به گواه آمار
دانشگاه کاشان در نیمه نخست امسال اقدام به انجام یک تحقیق و پژوهش با عنوان بررسی شاخصه های توسعه در منطقه کاشان و با موضوع مطالعه تطبیقی شاخص های توسعه کاشان با مراکز استان های ، شهرستان های استان اصفهان و نیز برخی از استانهای کشورپرداخته و بصورت یک کتاب گردآوری کرده است.
هدف اساسی این تحقیق ، ارزیابی توسعه یافتگی منطقه کاشان با دیگر مراکز استان های کشور است و این تحقیق که بر اساس آمار و ارقام می باشد اذعان دارد که منطقه کاشان از هر جهت سرشار از استعداد است.
این تحقیق که شهرستان کاشان با 8 استان دیگر کشور از جمله لرستان- چهارمحال و بختیاری- کرمانشاه- کردستان- کهکیلویه و بویر احمد – سیستان و بلوچستان- ایلام و بوشهر در بخش شاخص های توسعه یافتگی و در مقیاس آماری مورد مطالعه قرار گرفته ، شهرستان کاشان رتبه اول به لحاظ توسعه یافتگی را داراست.
این پژوهش در بررسی و سنجش پتانسیل ها و ظرفیت های ارتقای شهرستان (ناحیه ) کاشان برای تبدیل به استان (منطقه ) کاشان به نتایج زیر رسیده است ؛
شهرستان کاشان دارای پتانسیل های فراوانی برای ارتقاء در سلسله مراتب برنامه ریزی فضایی کشور به استان کاشان است.
همچنین ، در مطالعه تعیین حوزه نفوذ شهرستان کاشان که با استفاده از مدل های علمی تئوری نقطه شکست (مدل جاذبه جمعیتی ) و مدل swot و توزیع پرسشنامه انجام شده است ،شهرستان آران و بیدگل – نطنز – اردستان- دلیجان – خمین – محلات- گلپایگان- خوانسار و میمه بخشی از حوزه اداری استان فرضی کاشان باشند تا زمینه توسعه پایدار منطقه ای فراهم شود .
این پژوهش اضافه می کند ،همچنین خواست مردم شهرستان های یاد شده نیز تابعیت اداری از استانی به مرکزیت شهرستان کاشان می باشد و این مسئله بارها از سوی مراجع ، روحانیون و نخبگان این شهرستان به مسئولان یاد آوری شده است.
در نهایت اینکه مردم کاشان از جمع جهات شایستگی استان شدن منطقه خود را دارند و اگر تنها یک موضوع کمبود جمعیت دلیل این تاخیر است می توان با تجمیع شهرستان هایی چون آران و بیدگل – نطنز- اردستان و میمه و... که زمانی جزو کاشان بوده اند واز حیث اقیلمی و فرهنگی نیز به هم نزدیک هستند به کاشان ملحق شوند. موضوعی که مقام معظم رهبری در سفر خرداد ماه سال 80 به کاشان با ظرافت به آن اشاره کردند اینکه صرف نظر از مرزبندی های سیاسی و جغرافیایی این منطقه (شهرستان های پیرامون ) حوزه فرهنگی کاشان است.و این بیان بعنوان یک نظریه کار گشا و فقیهانه می تواند برای استان شدن کاشان ،ملاک عمل قرار گیرد
