یکی از قدیمی ترین تمدنهای ایران و جهان  تمدن سیلک کاشان است ...

گردشگری در کاشان

کاشان٬ مهد تمدن در دوران بارانی بین آخرین دوره های یخچالی (زمین شناسی) به نظر می رسد در مرکز ایران دریای پهناوری گسترده بود. این دریا با شروع عهد خشکی به تدریج کوچک و خشک شد که اکنون در محل آن کویر بزرگ مرکزی برجاست و بشر در دوره استقرار در روستاها در اطراف این محل اسکان یافته است چنان که قدیمی ترین تمدنها را می توان در حاشیه هلالی شکل کویر یافت.


یکی از قدیمی ترین تمدنهای این حاشیه تمدن سیلک است. تپه های موسوم به سیلک واقع در 2 کیلومتری جنوب غربی کاشان یکی از کهن ترین مراکز استقرار بشر در فلات مرکزی ایران به شمار می آید. حدود هفت هزار سال پیش مردم سیلک پایه و اساس تمدنی را بنیان نهادند که در دوره های مختلف پیشرفت شایانی را بدست آورد. نشانه هایی از این پیشرفت و ترقی را می توان در آثار سفالین و اشیاء مسی و مفرغی بدست آمده از این تپه ها (تپه های شمالی و جنوبی سیلک) که امروزه زینت بخش اکثر موزه های معتبر ایران و جهان است، مشاهده کرد.نژاد مردم کاشان از ریشه اصیل آریایی است و اختلاط آن با نژادهای اقوام مهاجم تازی و ترک بسیار ناچیز بوده است که یکی از دلایل این امر حفظ زبان فارسی قدیم در میان اهالی سکنه خصوصا دهات اطراف است.


در مورد وجه تسمیه کاشان سخن بسیار است. لیکن با در نظر گرفتن معنی واژه های کاس، کاسه و کاس آب و موقعیت کاشان در قدیم این واژه می تواند گرفته شده از کاس باشد که در اصل کاشان و به مرور زمان به کاشان تغییر شکل یافته است.

ربان شناسان بر این باورند که نام کاشان به معنی خانه های تابستانی است، که با چوب و نی ساخته می شده است ولی برخی دیگر نام کاشان را ماخوذ از کلماتی چون کاسیان، کاشیان، کی آشیان و کاه فشان، کاسو یا کاشو می دانند.

در طول تاریخ پرفراز و نشیب ایران در دوران‌های مختلف از زمان ساسانیان، آل‌بویه (که زبیده خاتون همسر هارون‌الرشید کاشان کنونی را بنا نهاد) تا عهد سلجوقی، صفویه و قاجاریه و پس از آن انسانهای بزرگی در این دیار پرورش یافته و به دنیا معرفی شده‌اند از جمله: غیاث‌الدین جمشید (ریاضی‌دان و منجم بزرگ)، کمال‌الملک و صنیع‌الملک (نقاشان نامدار)، ملامحسن فیض و ملااحمد و ملامهدی نراقی (عالم، حکیم، عارف و دانشمند)، ملافتح‌اله کاشانی (مفسر)، محتشم کاشانی، بابا افضل مرقی، سپیده کاشانی، کلیم کاشانی و سهراب سپهری (شاعران نامی) و صدها چهره برجسته دیگر.

موقعیت جغرافیایی و شرایط آب و هوایی و سرزمینی منطقه کاشان باعث ایجاد شرایط ویژه‌ای برای سکونت و فعالیت شده است که عینیت کالبدی و سرزمینی آن در پیوند بین محیط طبیعی و گروه انسانها، جاذبه‌های گردشگری متنوعی را پدید آورده است، که از آن جمله :

جاذبه‌های طبیعی

وجود زمینه‌های کوهنوردی، غارنوردی و چشم‌اندازها و مناظر زیبا در دامنه‌ها و ارتفاعات کرکس. وجود دره‌های سرسبز، پرآب، خوش آب و هوا با سکونتگاههایی با معماری خاص در دل کوههای کرکس. وجود کویر مرکزی ایران با ویژگیهای منحصر به فرد. دارا بودن موقعیت ویژه برای ستاره‌شناسی حرفه‌ای و آماتوری. وجود چشمه‌های زیبا و کاریزهای ایجاد شده در طول زمان توسط ساکنین.همچنین استعداد این منطقه در پرورش گل محمدی، باعث شده تا گلاب کاشان به عنوان یک کالای مرغوب در سرتاسر دنیا مشهور باشد و کاشانیها این افتخار را دارند که هر سال خانه خدا با گلاب این منطقه عطر افشانی می شود.

جاذبه‌های مذهبی

وجود امامزاده‌ها و اماکن مذهبی و آرامگاه‌های مشاهیر به سبب موقعیت ارتباطی ـ تاریخی منطقه از یک سو و غنی بودن شهر و منطقه از علما و هنرمندان و شاعران و بزرگان دینی، که از آن جمله به وجود امام زادگان : سلطان علی بن محمد باقر، هلال بن علی و آقا علی عباس اشاره نمود. در فصل گلابگیری مسافران زیادی به شهر کاشان می آیند که علاوه بر گلابگیری به بنا های تاریخی همچون حمام فین و خانه های تاریخی کاشان و آبشار نیاسر و شهر زیرزمینی اویی واقع در نوش آباد سر می زنند.

جاذبه‌های معماری-تاریخی

صدها اثر تاریخی و معماری کاشان باعث شده که کاشان به عنوان یکی از مناطق ویژه تاریخی و معماری اصیل ایرانی شناخته شود. تپه‌های سیلک، باغ فین کاشان، مجموعه خانه های تاریخی کاشان (خانه طباطبایی‌ها، بروجردی‌ها، عامری‌ها، تاج و ...) و ... از این جمله‌اند.

جاذبه‌های هنری، جاذبه‌های فولکوریک و فرهنگ عامه و جاذبه‌های سکونتگاهی از دیگر جاذبه‌های کاشان است.

مجموعه عوامل فوق باعث شده تا کاشان به عنوان یکی از قطب‌های گردشگری ایران تبدیل شود و نتنها سالیانه پذیرای میلیون‌ها گردشگر داخلی، بلکه پذیرای هزاران گردشگر از سراسر دنیا در این دیار کهن و مهد تمدن شود.

 

لیست هتل هاو مکان های قابل اسکان کاشان

هتل نگارستان

هتل امیرکبیر

هتل سیاح

هتل کوثر

هتل گلشن

مهمانپذیر گلچهرگان

مهمانپذیر گلستان

مهمانسرای لاجوردی

خانه رز

اقامتگاه سنتی منوچهری

اقامتگاه سنتی خانه ایرانی

اقامتگاه سنتی احسان

اقامتگاه سنتی نقلی

مهمانپذیر سنتی روحانی

هتل سبز نیاسر

هتل گلستان

هتل ابیانه

وجه تسمیه

به عقیده دانشمندان زبان شناس، کاشان به خانه‌های تابستانی گفته می‌شود که از چوب و نی ساخته شده باشد.[۱] درمورد وجه تسمیه کاشان سخن بسیار است.

قاسان و کاس رود

بر طبق حکایت تاریخ قم ٬ قاسان نام دو تن از پادشاهان داستانی (پسران خراسان) بوده، قاسان اصغر پسر آفریدون است که نام او را به رودخانه (که به فارسی کاسه می‌گویند) نهاده‌اند؛ و قاسان دریا بوده که آن را کاس رود خوانده‌اند.[۲]

چهل حصاران و کاه فشان

برخی از نویسندگان دوره‌های اسلامی گفته‌اند که کاشان در اصل چهل حصاران بوده، در زمان هارون الرشید عباسی به خواهش مردم آنجا، زبیده خاتون همسر خلیفه دستور ساختن شهر و برج و باروی آن چون کاه افشانی کرده‌اند و به تدریج کاشان نامیده شده‌است.[۳]

کی آشیان

این توجیه برخی از متاخرین، از آن نظر پیدا شد، که چون نخستین جایگاه آبادانی این ناحیه به امر پادشاهان داستانی ایران و در کنار چشمه فین برافراشته شده‌است، آن را کی‌اشیان (یعنی جایگاه ونشیمن پادشاه گفته‌اند) [۴]

کاشان و کاشانه

منظور، مصداق و معنی لغوی آن است. چنانکه ملک‌الشعرای بهار می‌گوید:

لفظ کاشان و کاشانه به لغت‌های قدیم

 

معبد و جایگه جشن و دلاسائی بود

و در جای دیگر نیز چنین می‌گوید: کاش و کاشان و کاشانه نیز که از اسامی بتخانه‌ها است به معنی نوعی از مسکن شد، و نیز اسم خاص شهرها گردید.[۵]

شهیدان دارالمومنین کاشان

شهرستان کاشان در هشت سال دفاع مقدس 1700 شهید تقدیم اسلام نموده است. که 915 شهید عزیز در دارالسلام این شهرستان مدفونند.

تاریخ کاشان

یکی از قدیمی ترین تمدنهای ایران تمدن سیلک است. تپه های موسوم به سیلک واقع در ۲ کیلومتری جنوب غربی کاشان یکی از کهن ترین مراکز استقرار بشر در فلات مرکزی ایران به شمار می آید. حدود هفت هزار سال پیش مردم سیلک پایه و اساس تمدنی را بنیان نهادند که در دوره های مختلف پیشرفت شایانی را بدست آورد. نشانه هایی از این پیشرفت و ترقی را می توان در آثار سفالین و اشیاء مسی و مفرغی بدست آمده از این تپه ها (تپه های شمالی و جنوبی سیلک) که امروزه زینت بخش اکثر موزه های معتبر ایران و جهان است، مشاهده کرد. اقوام سیلک که دارای ابداعات و نوآوریهای فراوانی در صنایع آن دوران بوده اند، با تمدن بین النهرین و مناطق دیگر ایران ارتباطات فرهنگی و اقتصادی داشته اند. تمدن سیلک به عنوان یکی از نخستین تمدن های دشت نشین برای باستان شناسان از اهمیت قابل توجهی برخوردار می باشد. خاصه آنکه در کوزه گری و نگارگری و استفاده از آجر پخته در بنای ساختمانها و موارد متعدد دیگر به پیشرفتهای قابل ملاحظه ای رسیده بودند. گرچه ردپای این تمدن ناگهان در تاریخ گم می شود و مردم سیلک بر اثر هجوم اقوام تار و مار و گریزان می شوند، اما برخی بر این عقیده اند که ساکنان سیلک پس از ویرانی شهر و دیارشان به چشمه ساران به ویژه نیاسر و نوش آباد پناه برده و آبادیهایی را بوجود آورده اند. با توجه به اینکه در منطقه کاشان آثاری از دوره هخامنشی و اشکانی وجود ندارد و پژوهشهای باستان شناسی نیز در این منطقه بسیار محدود بوده است از تمدن این دوره در کاشان اطلاعات زیادی در دست نیست لیکن کشف سکه های نقره متعلق به دوران هخامنشی و اشکانی در این منطقه نشان از ردپای تاریخ دوره هخامنشی و سلوکی دارد. کشف گنجینه ای متعلق به اواخر هزاره اول قبل از میلاد در روستای مرق گواهی بر امتداد مدنیت در منطقه کاشان تا اواخر دوره هخامنشی است. گرچه اخبار و مدارکی از دوره اشکانیان در این منطقه بدست نیامده است اما قراین متعدد تاریخی خبر از آبادانی و رونق کاشان در دوره ساسانیان می دهد. وجود آتشکده های نیاسر، خرمدشت و نطنز، اشارات مولف تاریخ قم به مناطق باستانی چون نیاسر و نوش آباد، اخباری مربوط به یک شهرک دوره ساسانی به نام سارویه درمنطقه کاشان که به گزارش تاریخ نویسان تا دوره اولیه اسلامی نیز آثاری از آن برجای بوده است همگی گواهی بر این مدعاست.

یهودیان کاشان

قبل از انقلاب خصوصا قبل از تشکیل اسراییل در کاشان یهودیانی هم می‌زیستند. مقبره خاخام ملا مشه هلوی (فقیه، شاعر، حکیم، منجم و عارف بزرگ یهودی در اوایل دوران صفوی) از بزرگان یهود در کاشان در منزل مسکونی خود در کوچه شهید حسین حمدیان وجود دارد. خاخام یدیدیا شوفط حاخام اعظم سابق ایران و رهبر روحانی یهودیان ایرانی تبار جهان متولد کاشان است. این شهر در حقیقت محل اقامت یهودیان رانده شده از اسپانیا در دروان تفتیش عقید می‌باشد و همان‌گونه که Anton Felton می‌نویسد، بنا بر اسناد تاریخی موجود، شهر کاشان «مرکز فرهنگی یهودیان یران» بوده است و وجود عده ای با چهره ایی شبیه اسپانیایی ها (موهای بور و چشمان سبز و آبی) به دلیل مسلمان شدن عده ای زیاد از این یهودی ها در دوران مختلف بوده است. در کتاب خاطرات حاخام یدیدیا شوفط نوشته منوچهر کهن درباره یهودیان کاشان چنین نوشته شده است: حدود ۵۰۰ سال قبل که سیصد هزار نفر از یهودی‌ها را بدون هیچ آذوقه و پوشاک، با منتهای بدبختی از اسپانیا اخراج کردند، به ایران مهاجرت کرده‌ایم. (صفحه ۱۴) بنا بر گزارش‌های آلیانس در سال ۱۹۰۶م/۱۳۲۴ق، در کاشان ۲هزار یهودی در ۱۳۰ خانه در میان ۵۰هزار مسلمان زندگی می‌کرده‌اند. یک مدرسهٔ یهودی در سال ۱۹۱۰م/۱۳۲۸ق، توسط یک خیّر محلی به نام یقوطئیل تأسیس شده است. ۱۳۸۰ یهودی در ۱۹۴۳م/۱۳۲۱ش، در کاشان زندگی می‌کرده‌اند (عالم یهود، ۳۷۹، ۷۳-۴۷۲). بسیاری از این یهودیان، کاشان را به مقصد تهران، لندن و اسرائیل ترک کردند. لرد دیوید آلیانس (متولد ۱۹۳۲م/۱۳۱۰ش)، اهل کاشان، که در ۱۷سالگی به لندن مهاجرت کرد، به یکی از بزرگ‌ترین صنعت‌گران نساجی در انگلستان بدل شد. در پایان قرن بیستم، کاشان که روزگاری «اورشلیم کوچک» نامیده می‌شد، دیگر جایی برای یهودیان نداشت.

 

 

آب و هوای کاشان

از نظر پهنه‌بندی اقلیمی شهر کاشان در پهنه اقلیمی با زمستانهای نسبتاً سرد و تابستانهای خیلی گرم و خشک قرار گرفته‌است.

شهرستان کاشان در حدود جنوب و غرب در محاصره سلسله جبال مرکزی ایران قرار گرفته‌است. آبادیهای دامنه این کوهستان عموما دارای آب و هوایی لطیف و معتدل می‌باشند ولی از جانب شمال شرق که به زمینهای شوره زار کویر مرکزی ایران اتصال پیدا می‌کند هوای آن بتدریج خشک و سوزان می‌شود و آب و هوا در قسمت جلگه‌ای کاشان گرم و خشک می‌باشد. دلیل اصلی خشکی هوای کاشان مجاورت آن با دشت کویر است. گرمای هوا در این شهر در تابستان از مرز 40 درجه سانتیگراد نیز عبور می‌کند.

وزش بادهای کویری که از صبح تا شام جریان دارد، موجب حرارت و خشکی هواست و از شام تا بام که نسیم خشکی از جهت کوهستان جریان پیدا می کن باعث تعدیل هوای منطقه می‌گردد. بادهای موسوم به باد سرخ، باد شهریاری، باد سام، باد شمال و باد قبله از بادهای معروف این منطقه‌است که اکثرا از کویر به سوی کاشان می‌وزد.

در زمینه منابع آب، کاشان شامل رودخانه‌ها، چاههای عمیق، نیمه عمیق و چشمه سارهاست. مهمترین رودخانه‌های این شهر رودخانه‌های هنجن، قهرود، لتحر و چم رود می‌باشند که همگی فصلی است و بیش از 130 رشته قنات در اطراف شهر وجود دارد که بین 40 الی 50 رشته آن هم اکنون مورد بهره برداری قرار می‌گیرد. علاوه برقنات‌ها بیش از 8 چشمه سار وجود دارد که بین آنها چشمه سلیمانیه فین از آبدهی و اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.